Digitaal gluren neemt steeds verder toe

Meer dan een kwart van de werknemers zegt dat de digitale monitoring op het werk toeneemt. Bijna 20 procent van de werkgevers monitort met software of werknemers aan het werk zijn, en ook hoe ze dat doen. Dit blijkt uit onderzoek van het CNV onder ruim 2100 respondenten.

 

Driekwart van de werknemers maakt zich zorgen over de toenemende mogelijkheden van digitaal monitoren. Toch vindt bijna de helft (47%) van de ondervraagden niet dat die monitoring toeneemt. Een kwart weet dat niet, en de resterende 27 procent vindt van wel. Zelf krijgt 83 procent van de ondervraagden de informatie die de werkgever over hen heeft verzameld niet te zien. Een derde stelt dat de werkgever meer over hen weet dan 5 jaar geleden, vooral door de toegenomen mogelijkheden van digitaal in de gaten houden.

Eerder onderzoek

Overigens bleek uit hetzelfde onderzoek twee jaar geleden ook dat bijna 20 procent van de werkgevers met spionagesoftware controleert op werktijden en aanwezigheid. En van 16 procent wist de werkgever via GPS toen al waar hij of zij was, de hele werkdag.

Vervoer

Vooral de vervoerssectoren monitoren hun werknemers vaak digitaal. Voorzitter Fortuin van het CNV ligt dat toe: ‘Pakketbezorgers, distributie- en callcentermedewerkers waarvan tot op de seconde wordt geregistreerd waar ze mee bezig zijn.’ Meer dan de helft (55%) van de werknemers in deze sectoren stelt dat de werkgever hen met digitale middelen controleert. Het gaat volgens Fortuin vooral om medewerkers die veel met consumenten werken. ‘Maar ook bij kantoorfuncties is steeds vaker sprake van digitale monitoring.’

‘Vaak illegaal’

Fortuin constateert dat de controledrang van werkgevers toeneemt. En dat meer dan de helft van de werknemers in het vervoer dat ook zo ervaart. ‘Het is schokkend dat het vertrouwen van werkgevers zo laag is en werkgevers via software monitoren of er wel gewerkt wordt. Juridisch mag dit alleen onder zwaarwegende omstandigheden. Daar kan, met deze hoge percentages, geen sprake van zijn.’ Fortuin concludeert dat werkgevers die dit doen vaak illegaal bezig zijn.

Gebruik neemt toe

Digitaal monitoren van werknemers (ook wel 'gluren' genoemd door tegenstanders) bestaat al vele jaren. Maar sinds de opkomst van de thuiswerkers tijdens, en na de coronacrisis is het verder toegenomen. Gevoed door de toegenomen mogelijkheden om mensen digitaal in de gaten te houden. De vraag blijft of werkgevers dit 'zo maar' mogen doen.

Goed beargumenteren

Uit jurisprudentie over personeelscontroles is de volgende gedragslijn te destilleren. De werkgever moet goed beargumenteren waarom de controle nodig is, en waarom het op deze manier moet. Vaak kan een werkgever ook op een minder ingrijpende manier controleren of de werknemer aan het werk is. Bijvoorbeeld door afspraken te maken over wat een werknemer moet doen op een dag, en hoe de werknemer zich daarover kan verantwoorden.

Ook moet de werkgever aangeven waarom hij vindt dat het bedrijfsbelang zwaarder weegt dan het recht op privacy van de werknemer. Bovendien moet de werkgever de thuiswerker laten weten dat controles mogelijk zijn voordat hij gaat controleren.

Spreadsheetmanagement

Het toenemende wantrouwen bij werkgevers leidt tot meer argwaan bij werknemers. Fortuin: ‘Zeker in deze krappe arbeidsmarkt is het niet slim als werknemers met een camera in de gaten gehouden worden. Moderne middelen worden ingezet om een cultuur van achterhaald spreadsheetmanagement te creëren. Funest voor de onderlinge verhoudingen op de werkvloer.’

Afrekenen op output

CNV roept werkgevers op om uit te gaan van vertrouwen. ‘Reken mensen af op output, niet op hoe en wanneer mensen precies hun werk doen. Digitale mogelijkheden zijn bedoeld om ons leven en werk te verbeteren, niet om werknemers te controleren.’

Instemmingsrecht or

Volgens artikel 27 l van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) heeft de ondernemingsraad instemmingsrecht met elke regeling ‘inzake voorzieningen die gericht zijn op of geschikt zijn voor waarneming van of controle op aanwezigheid, gedrag of prestaties van de in de onderneming werkzame personen.’ En dat geldt zeker als deze gegevens zijn te herleiden tot individuele werknemers.

Meer informatie

  • De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) over cameratoezicht en andere privacyregels.
  • Nieuwsbericht met link naar onderzoek van het CNV.
  • Artikel 27 van de WOR.

Let op:

De gegevens in dit dossier zijn ontleend aan tientallen doorgaans zeer betrouwbare bronnen. Toch kan Earnest geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden, of gevolgschades die hieruit kunnen ontstaan. Deze informatie verandert vaak, en veel. Daarom is alleen de online-versie van dit dossier actueel.