Minister wil stelsel arbeidsongeschiktheid grondig vereenvoudigen

Het kabinet wil nog voor de zomer komen met concrete maatregelen om de werking van de verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid (WIA) te verbeteren. Dat schrijft minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een brief aan de Tweede Kamer. CNV en FNV hebben al luidkeels protest aangetekend tegen de plannen.

 

Het kabinet wil zich voor de korte termijn concentreren op ideeën uit variant 1 ‘huidig beter’ van het advies van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS). Die variant blijft het dichtst bij de huidige regels. Er zou dan één uitkering overblijven, die loongerelateerd is en afhankelijk van het percentage arbeidsongeschiktheid. Het huidige stelsel kent vier van zulke uitkeringen.

Eén uitkering bij arbeidsongeschikt

Van Hijum denkt eraan om de Inkomensvoorziening volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA) te schrappen en om de twee varianten van de Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) samen te voegen. Ook de twee soorten uitkeringen binnen de WGA (loonaanvulling en vervolguitkering) worden samengevoegd. Er blijft één uitkering bij arbeidsongeschiktheid over, voor mensen die minstens 35 procent loonverlies hebben door hun arbeidsongeschiktheid.

Die drempel wordt mogelijk verlaagd naar 25 procent, als de minister het voorstel van OCTAS overneemt. Dat zou de werking van het stelsel wat eerlijker kunnen maken. Want veel mensen die nu voor 25 tot 35 procent worden afgekeurd komen volgens de vakbonden zeer zelden aan het werk en krijgen ook geen uitkering. De ‘nieuwe’ WGA wordt vermoedelijk wel lager dan de huidige.

Schetsen

Of de minister hiervoor kiest, is nog niet duidelijk. Zijn plannen zijn tot nu toe schetsen, of proefballonnen, met meerdere overwegingen en varianten. Van Hijum wil de andere twee varianten die de commissie OCTAS noemde ook uit laten werken. Maar dat heeft meer tijd nodig, benadrukt hij, terwijl de problemen met de huidige uitkeringen groot zijn.

‘Een zeer ordinaire bezuiniging’

Het CNV heeft een luid protest laten horen tegen het mogelijk afschaffen van de IVA voor mensen die volledig en duurzaam niet meer kunnen werken. Volgens de vakbond gaan 170.000 volledig arbeidsongeschikten er dan tot 300 euro bruto per maand op achteruit. IVA-uitkeringen zijn momenteel tot 5 procent hoger dan maximale WGA-uitkeringen. Piet Fortuin, CNV-voorzitter noemt het voorstel disproportioneel, en een ‘zeer ordinaire bezuiniging op één van de meest kwetsbare groepen in de Nederlandse samenleving. Het zijn mensen die nauwelijks mogelijkheden hebben om een inkomen te verwerven. Daarom ontvangen zij 75% van hun laatstverdiende loon. Het kabinet maakt hier 70% van.’

‘Falend vangnet’

De FNV, die de voornemens van de minister ‘venijnig en ongehoord’ noemt, heeft andere plannen met de WIA. De FNV wil dat iedereen die meer dan 15 procent arbeidsongeschikt is een uitkering krijgt. Die uitkering moet ook hoger zijn dan nu, en de voorwaarden moeten eenvoudiger worden. Mede hierom loopt de uitkering nu vast, volgens de FNV.

‘Miljardenroof’

‘Dit kabinet pest zieke mensen en dat moet maar eens afgelopen zijn’, zegt vicevoorzitter Kitty Jong. Zij vreest dat het kabinet teveel kijkt naar de miljarden in de sociale fondsen voor werkenden om gaten in de begroting mee op te vullen. Dat zou ‘miljardenroof’ zijn, vindt de FNV. Het is geld dat de werknemers en werkgevers zelf hebben opgebracht. 'Het heeft niets te maken met box 3 van de inkomstenbelasting.'

Meer informatie

 

Let op:

De gegevens in dit dossier zijn ontleend aan tientallen doorgaans zeer betrouwbare bronnen. Toch kan Earnest geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden, of gevolgschades die hieruit kunnen ontstaan. Deze informatie verandert vaak, en veel. Daarom is alleen de online-versie van dit dossier actueel.