Welke bedrijvigheid willen we in Nederland?

De VVD wil dat er minder arbeidsmigranten naar Nederland komen. Dat heeft VVD-Kamerlid Thierry Aartsen gezegd in een interview met het AD. ‘Wij willen niet naar nul: we hebben werknemers uit andere landen hard nodig. Maar het moeten er wel minder worden dan nu.’

De VVD was altijd tegen beperkingen voor bedrijven die werknemers uit het buitenland halen. Die koers laat de partij los. Aartsen schreef een nieuwe visie over arbeidsmigratie en die wordt omarmd door de Kamerfractie, schrijft het AD. 'Migratie is probleem nummer één, twee en drie op het moment.'

Enorme druk op de samenleving

Volgens de VVD'er komt dat niet omdat mensen een hekel aan migranten hebben, maar omdat de druk op de samenleving enorm is. ‘Het piept en het kraakt in de zorg, in het onderwijs en met het tekort aan woningen.’ Ook de schrijnende omstandigheden waarin arbeidsmigranten vaak moeten wonen leidde tot een koerswijziging bij Aartsen.

Investeren in machines

Aartsen wil dat bedrijven meer investeren in machines dan goedkoop personeel aan te trekken. De gevolgen daarvan wentelen de werkgevers die vooral arbeidsmigranten hier brengen af op de samenleving, stelt Aartsen. ‘Investeren in automatisering en robots moet aantrekkelijker worden. Niet al het werk dat nu door arbeidsmigranten wordt gedaan kan worden geautomatiseerd: neem schoonmakers in onze hotels. Maar bij het snijden van vlees in slachterijen kan dat wel of bij veel werk in de tuinbouw.’ Trouw plaatst in een reportage over een tuinbouwer in de Flevopolder hier enige vraagtekens bij.

‘Werkgevers verantwoordelijk voor huisvesting’

De eisen voor de huisvesting van arbeidsmigranten moeten strenger en werkgevers moeten zelf verantwoordelijk zijn voor goede huisvesting van hun personeel. ‘Verander het systeem zo dat de al overvolle woonwijken worden ontlast. Dus een werkgever die in zee gaat met een pandjesbaas die een huis verkamert in een stadswijk, krijgt dat voordeel niet. Maar iemand die aparte flexwoningen op het terrein van het bedrijf neerzet wel.’ Ook denkt Aartsen aan hogere werkgeverspremies voor sectoren waar veel arbeidsmigranten werken. En tijdelijke instroom tot drie jaar van vakkrachten voor werk waar dringend behoefte aan is, bijvoorbeeld bij het aanleggen van het vastgelopen elektriciteitsnet.

Integrale visie

In mei stelde inspecteur-generaal van de Arbeidsinspectie Rits de Boer in een interview met de Volkskrant dat Nederland niet nog meer arbeidsmigranten aan kon. ‘Nog meer arbeidsmigratie leidt tot nog meer miserabele woon- en werkomstandigheden.’ Het leidt volgens hem vooral tot productiviteitsgroei op papier, omdat allerlei maatschappelijke kosten niet worden ingeprijsd: extra druk op de woningmarkt, het onderwijs, het energienet, de zorg. Werkgevers waren dat niet echt met hem eens. Zij pleiten voor een genuanceerde benadering van een complex vraagstuk vanuit een integrale visie op welke migratie Nederland nodig heeft.

Welke bedrijvigheid willen we?

En begin dit jaar concludeerde de Staatscommissie demografische ontwikkelingen dat Nederland migratie moet afremmen. Om de druk op de huizenmarkt, de zorg en het onderwijs te beperken en toch een sterke economie te houden, moet Nederland kiezen voor gematigde bevolkingsgroei. Keuzes maken in de bedrijvigheid die wel en niet in dit land past (soms letterlijk) is essentieel daarbij, denken steeds meer demografen, economen, werkgevers en sommige vakbonden. Meer hooggeschoold kenniswerk in de ict, minder laaggeschoold werk in distributiecentra, landbouw en logistiek.

Er zijn ook andere meningen. Een circulaire economie is arbeidsintensief. En bedrijven kampen nu al met een tekort aan mensen. ‘Het zou getuigen van visie als de VVD niet focust op het onderscheid tussen hoog- en laagproductieve mensen, maar kijkt naar wie er nodig zijn voor een economie gericht op het oplossen van maatschappelijke uitdagingen,’ zegt Ankie van Wersch van MVO Nederland tegen het ANP.

Let op:

De gegevens in dit dossier zijn ontleend aan tientallen doorgaans zeer betrouwbare bronnen. Toch kan Earnest geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden, of gevolgschades die hieruit kunnen ontstaan. Deze informatie verandert vaak, en veel. Daarom is alleen de online-versie van dit dossier actueel.